Rímskokatolícka cirkev Biskupstvo Spišské Podhradie (www.kapitula.sk) ako vedúci partner projektu a Opactwo OO. Cystersów w Szczyrzycu (www.szczyrzyc.cystersi.pl) ako partner projektu realizujú spolu projekt v rámci Európskeho fondu regionálneho rozvoja Program Interreg Poľsko – Slovensko 2021 – 2027, zameraný v priorite 3: Tvorivé a turisticky atraktívne pohraničie.
Názov projektu: Spišské diecézne múzeum – inovatívne rozšírenie turistickej ponuky v pohľade na kultúrne dedičstvo Spišskej Kapituly.
Výška celkových výdavkov projektu financovaných z EFRR: 71 190,40 Eur
Harmonogram: 8/2024 – 6/2025
Číslo mikroprojektu: INT/TAT/I/0007
80% celkových oprávnených výdavkov financuje Európsky fond regionálneho rozvoja
Podľa štatistických údajov populácia v Poľsku a na Slovensku starne. Starší ľudia sa radi zúčastňujú na organizovaných turistických a pútnických zájazdoch. Turistické organizácie v Poľsku a na Slovensku využívajú zvýšený záujem o pútnicky turizmus a organizujú zájazdy do veľkých a obľúbených turistických destinácií, ako sú Krakov a Levoča. Poľsko-slovenské pohraničie má cenné a zaujímavé miesta kultúrneho dedičstva, ktoré ešte stále neobjavil široký okruh turistov. Na slovenskej strane je to takzvaný „slovenský Vatikán“ – teda Spišská Kapitula, a na poľskej strane historické cisterciánske opátstvo v Szczyrzyci. Popularita pútnického turizmu podnietila partnerov projektu k príprave spoločnej turistickej ponuky založenej na potenciáli kultúrneho a sakrálneho dedičstva Spišského Podhradia, najmä Spišskej Kapituly, a obce Jodłownik – Cisterciánskeho opátstva v Szczyrzyci. Spišská Kapitula je starobylé cirkevné mesto, odkiaľ po stáročia kňazi a biskupi organizovali cirkevný život v tejto oblasti.
Mesto je spolu s ďalšími pamiatkami v okolí Spišského hradu zapísané do Zoznamu svetového kultúrneho dedičstva UNESCO. Spoločná poľsko-slovenská turistická ponuka zameraná na turistov a pútnikov z poľsko-slovenského pohraničia doposiaľ nebola vytvorená. Kláštorný komplex v Szczyrzyci pozostáva z kláštora zo 17. storočia a barokového kostola Nanebovzatia Panny Márie a svätého Stanislava biskupa, ako aj z opátskeho domu zo 16. storočia. V bývalej kláštornej sýpke sa nachádza kláštorné múzeum s početnými zbierkami sakrálneho umenia, ako aj artefakty zozbierané od miestneho obyvateľstva.
Rekonštrukcia historických pivníc bývalého domu kanonikov v Spišskej Kapitule (v súčasnosti Diecézne múzeum Spišskej diecézy, Spišská Kapitula 14) a vytvorenie interaktívnej expozície v nich, prezentujúcej kultúrne dedičstvo Spišskej Kapituly a Cisterciánskeho opátstva v Szczyrzyci, plánované v rámci projektu, umožní vytvorenie poľsko-slovenskej turistickej ponuky zameranej na návštevníkov prihraničného regiónu. Len takáto spoločná turistická ponuka bude stimulovať cezhraničný turistický ruch. Iniciačnou aktivitou tohto procesu bude zorganizovanie púte zo Szczyrzyca do Spišskej Kapituly na otvorenie výstavy a organový koncert.
Hlavný cieľ projektu, t. j. zachovanie a propagácia kultúrneho dedičstva poľsko-slovenského pohraničia a jeho využitie pre rozvoj cestovného ruchu, sa dosiahne realizáciou plánovaných úloh. Každej úlohe bol priradený špecifický cieľ. Hlavný cieľ projektu realizuje špecifický cieľ programu – posilnenie úlohy kultúry a udržateľného cestovného ruchu v hospodárskom rozvoji, sociálnej inklúzii a sociálnej inovácii. V rámci projektu má Spišská Kapitula naplánované úlohy súvisiace s rekonštrukciou suterénu historickej kultúrnej a sakrálnej pamiatky (obnova omietok, obnova kamenný častí, obnova hlinené podlahy) a vytvorením interaktívnej poľsko-slovenskej expozície v nej (holografická projekcia v životnej veľkosti a holografická vitrína), ako aj s rozšírením Diecézneho múzea v Spišskej Kapitule. Na spoločné otvorenie novovzniknutej expozície a organový koncert bude zorganizovaná aj púť z Poľska. Vďaka projektu sa zvýši počet návštevníkov „slovenského Vatikánu“ a cisterciánskeho opátstva v Szczyrzyci, čo bude mať následne pozitívny vplyv na hospodársky rozvoj turistami navštevovaných obcí a ich okolia.
Rímskokatolícka cirkev Biskupstvo Spišské Podhradie (www.kapitula.sk) jako wiodący partner projektu Opactwo OO. Cystersów w Szczyrzycu (www.szczyrzyc.cystersi.pl) jako partner projektu wspólnie realizują projekt w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Program Interreg Polska – Słowacja 2021–2027, ukierunkowany na Priorytet 3: Kreatywne i atrakcyjne turystycznie pogranicze.
Nazwa projektu: Spiskie Muzeum Diecezjalne – innowacyjne poszerzenie oferty turystycznej w oparciu o dziedzictwo kulturowe Spiskiej Kapituły.
Wysokość całkowitych wydatków projektu finansowanych z EFRR: 71 190,40 Euro
Harmonogram: 8/2024 – 6/2025
Nr. mikroprojektu: INT/TAT/I/0007
80% całkowitych kwalifikowalnych wydatków jest finansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Z danych statystycznych wynika, że społeczeństwo w Polsce i na Słowacji starzeje się. Osoby starsze chętnie uczestniczą w zorganizowanych wycieczkach turystycznych i pielgrzymkowych. Organizacje turystyczne w obu krajach wykorzystują rosnące zainteresowanie turystyką pielgrzymkową, organizując wyjazdy do dużych i popularnych miejsc docelowych, takich jak Kraków czy Lewocza. Pogranicze polsko-słowackie kryje w sobie cenne i interesujące miejsca dziedzictwa kulturowego, które wciąż pozostają mało znane szerszemu gronu turystów. Po słowackiej stronie jest to tzw. „słowacki Watykan” – czyli Spiska Kapituła, a po stronie polskiej – historyczne opactwo cystersów w Szczyrzycu. Popularność turystyki pielgrzymkowej skłoniła partnerów projektu do przygotowania wspólnej oferty turystycznej, opartej na potencjale dziedzictwa kulturowego i sakralnego Spiskiego Podgrodzia – zwłaszcza Spiskiej Kapituły – oraz gminy Jodłownik, a konkretnie Opactwa Cystersów w Szczyrzycu.
Spiska Kapituła to starożytne miasteczko kościelne, z którego od wieków księża i biskupi organizowali życie religijne w tym regionie. Miasto, wraz z innymi zabytkami w okolicach Zamku Spiskiego, zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Dotychczas nie powstała żadna wspólna oferta turystyczna polsko-słowacka, skierowana do turystów i pielgrzymów z pogranicza obu krajów. Zespół klasztorny w Szczyrzycu obejmuje klasztor z XVII wieku i barokowy kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Stanisława Biskupa oraz dom opata z XVI wieku. W dawnej klasztornej spichlerzy znajduje się muzeum klasztorne z licznymi zbiorami sztuki sakralnej oraz artefaktami zebranymi od lokalnej społeczności. Rekonstrukcja historycznych piwnic dawnego domu kanoników w Spiskiej Kapitule (obecnie Muzeum Diecezjalne Diecezji Spiskiej, Spiska Kapituła 14) oraz stworzenie w nich interaktywnej ekspozycji prezentującej dziedzictwo kulturowe Spiskiej Kapituły i Opactwa Cystersów w Szczyrzycu – planowane w ramach projektu – umożliwią stworzenie polsko-słowackiej oferty turystycznej skierowanej do odwiedzających region przygraniczny. Tylko taka wspólna oferta turystyczna będzie stymulować rozwój ruchu turystycznego o charakterze transgranicznym. Działaniem inicjującym ten proces będzie zorganizowanie pielgrzymki ze Szczyrzyca do Spiskiej Kapituły z okazji otwarcia wystawy i koncertu organowego.
Główny cel projektu, czyli zachowanie i promocja dziedzictwa kulturowego pogranicza polsko-słowackiego oraz jego wykorzystanie na rzecz rozwoju turystyki, zostanie osiągnięty poprzez realizację zaplanowanych zadań. Każdemu zadaniu przypisano konkretny cel szczegółowy. Główny cel projektu realizuje cel szczegółowy programu – wzmocnienie roli kultury i zrównoważonej turystyki w rozwoju gospodarczym, integracji społecznej i innowacjach społecznych. W ramach projektu, po stronie słowackiej – w Spiskiej Kapitule – zaplanowano zadania związane z rekonstrukcją piwnic zabytkowego obiektu o charakterze kulturowym i sakralnym (renowacja tynków, kamiennych elementów oraz podłóg glinianych), a także stworzenie interaktywnej ekspozycji polsko-słowackiej (projekcja holograficzna w skali 1:1 oraz witryna holograficzna), a ponadto rozszerzenie działalności Muzeum Diecezjalnego w Spiskiej Kapitule. Na uroczyste otwarcie nowej ekspozycji oraz koncert organowy zostanie zorganizowana pielgrzymka z Polski. Dzięki realizacji projektu wzrośnie liczba odwiedzających „słowacki Watykan” oraz opactwo cystersów w Szczyrzycu, co w dalszej perspektywie pozytywnie wpłynie na rozwój gospodarczy miejscowości odwiedzanych przez turystów oraz ich okolic.
Dňa 25. júna 2025 sa na Spišskej Kapitule uskutočnil slávnostný program pri príležitosti otvorenia novej multimediálnej výstavy v priestoroch Diecézneho múzea. Výstava vznikla ako výstup projektu „Spišské diecézne múzeum – inovatívne rozšírenie turistickej ponuky v pohľade na kultúrne dedičstvo Spišskej Kapituly“, spolufinancovaného z Programu Interreg Poľsko–Slovensko 2021–2027
Program sa začal o 10:00 hod. slávením svätej omše v Katedrále sv. Martina, ktorú celebroval Mons. František Trstenský, spišský diecézny biskup. O 11:00 hod. nasledoval organovo-flautový koncert, ktorý umocnil duchovný a kultúrny rozmer celého dopoludnia
Po skončení koncertu sa účastníci presunuli do priestorov Diecézneho múzea, kde prebehlo slávnostné otvorenie výstavy. Nová expozícia predstavuje inovatívny spôsob sprostredkovania kultúrneho a duchovného dedičstva Spišskej Kapituly. Jej dominantou je holografická prezentácia postavy prepošta zo 14. storočia, ktorá návštevníkom približuje historický význam a poslanie Kapituly prostredníctvom osobného a interaktívneho výkladu.
Projekt bol realizovaný v partnerstve s Cisterciánskym opátstvom v Szczyrzycu (Poľsko), ktoré prispelo odbornou, duchovnou i technickou spoluprácou k vytvoreniu výnimočného cezhraničného diela.
Výstava je výsledkom prepojenia histórie, duchovna a digitálnej interpretácie, a je určená širokej verejnosti – veriacim, turistom, pútnikom i mladým návštevníkom, ktorí hľadajú nové formy kontaktu s dejinami.
Expozícia sa stáva trvalou súčasťou Diecézneho múzea a je prístupná verejnosti počas otváracích hodín. Srdečne pozývame všetkých objaviť bohatstvo Spišskej Kapituly v novej, živej podobe – s úctou k minulosti a pohľadom upriameným do budúcnosti.
W dniu 25 czerwca 2025 r. w Spišskiej Kapitule odbyła się uroczystość z okazji otwarcia nowej wystawy multimedialnej w pomieszczeniach Muzeum Diecezjalnego. Wystawa powstała w ramach projektu „Spiskie Muzeum Diecezjalne – innowacyjne poszerzenie oferty turystycznej w oparciu o dziedzictwo kulturowe Spiskiej Kapituły”, współfinansowanego z programu Interreg Polska–Słowacja 2021–2027.
Program rozpoczął się o godz. 10:00 uroczystą mszą św. w katedrze św. Marcina, którą odprawił biskup diecezji spiskiej František Trstenský. O godz. 11:00 odbył się koncert organowo-fletowy, który podkreślił duchowy i kulturowy wymiar całego przedpołudnia.
Po zakończeniu koncertu uczestnicy udali się do Muzeum Diecezjalnego, gdzie odbyło się uroczyste otwarcie wystawy. Nowa ekspozycja stanowi innowacyjny sposób przekazywania kulturowego i duchowego dziedzictwa Spišskiej Kapituly. Jej dominującym elementem jest holograficzna prezentacja postaci przełożonego z XIV wieku, która przybliża zwiedzającym historyczne znaczenie i misję Kapituły poprzez osobistą i interaktywną narrację
Projekt został zrealizowany we współpracy z opactwem cystersów w Szczyrzycu (Polska), które wniosło fachowy, duchowy i techniczny wkład w stworzenie tego wyjątkowego dzieła transgranicznego.
Wystawa jest wynikiem połączenia historii, duchowości i interpretacji cyfrowej i jest przeznaczona dla szerokiej publiczności – wiernych, turystów, pielgrzymów i młodych zwiedzających, którzy poszukują nowych form kontaktu z historią.
Ekspozycja staje się stałą częścią Muzeum Diecezjalnego i jest dostępna dla zwiedzających w godzinach otwarcia. Serdecznie zapraszamy wszystkich do odkrywania bogactwa Spišskiej Kapituly w nowej, żywej formie – z szacunkiem dla przeszłości i spojrzeniem skierowanym ku przyszłości.
